Month: November 2024

Na enige periode van stilte over hypothecaire volmachten bij faillissement: Hof van beroep Brussel 11 juni 2024

Een post door gastblogger mr. Vincent Verlaeckt

1. In faillissementsmiddens is enige reuring ontstaan in gevolge een arrest van het Hof van Brussel van 11 juni 2024 met betrekking tot de problematiek van het omzetten van  hypothecaire volmachten bij insolventie. Op sommige websites wordt dit arrest omschreven als een “ommekeer in het faillissementsrecht”.  Zulk nieuws (en arrest) verspreidt zich snel en thans worden curatoren geconfronteerd met kredietinstellingen die het voormelde arrest graag aanwenden.

Een korte bespreking van het arrest is nuttig gezien het niet te onderschatten belang ervan voor de dagdagelijkse insolventiepraktijk.

2. De feiten zijn eenvoudig:

Vennootschap X wordt failliet verklaard op 14.01.2021. Bij notariële akte van 22.01.2021 wordt een eerder verleend hypothecair mandaat omgezet in een hypotheek tot zekerheid van 266.000,00 €. De omgezette hypotheek wordt  ingeschreven op  27.1.2021. De wettelijke hypotheek genomen ten name van de failliete boedel door de curatoren wordt (pas) ingeschreven op 20.05.2021. Bij de opmaak van de rangregeling door de notaris ontstaat discussie of er rekening moet gehouden worden met de op 27.01.2021 ingeschreven (omgezette) hypotheek ter zekerheid van 266.000,00 € in hoofdsom en of deze hypotheek primeert op de wettelijke hypotheek van de curatoren voor de massa van schuldeisers.

3. Het Hof oordeelt dat in de rangregeling wel degelijk rekening moet gehouden worden met de na het faillissement omgezette hypothecaire volmacht en de na het faillissement ingeschreven hypotheek. “De hypotheek in tweede rang van 22 januari 2021 [is] tegenstelbaar aan de boedel” luidt het eindoordeel. 

Continue reading “Na enige periode van stilte over hypothecaire volmachten bij faillissement: Hof van beroep Brussel 11 juni 2024”

Video: de zaak Shell – een eerste (collectieve) analyse

Samen met het Belgisch Centrum voor Vennootschapsrecht organiseerde Corporate Finance Lab gisteren een eerste (collectieve) analyse van het Shell-arrest.

De aanwezigen konden zich laven aan een levendige en fijnmazige analyse, verzorgd door volgende eminente sprekers:

Professor Harm-Jan de Kluiver (Universiteit van Amsterdam en Radboud Universiteit Nijmegen)
Professor Hans De Wulf (UGent);
Professor (en voormalig minister van Justitie) Koen Geens (KU Leuven);
Mr. Stefanie François (Stibbe);
Dr. Pieter Gillaerts (Quinz & KU Leuven).

De afwezigen kunnen het debat herbekijken via deze link.

Ter inleiding van het debat werden volgende slides gebruikt.

Shell-slidesDownload

Ongeorganiseerde gedachten over het zgn. organisatie-vereiste n.a.v. HvJ 14 november 2024 (Agenciart)

Een betekenis voor het Belgisch insolventierecht?

De Richtijn Betalingsachterstand Handelstransacties (Richtlijn 2011/7/EU) is van toepassing op “transacties tussen ondernemingen of tussen ondernemingen en overheidsinstanties die leiden tot het leveren van goederen of het verrichten van diensten tegen vergoeding”. Onderneming wordt daarbij gedefinieerd als :

“elke organisatie, met uitsluiting van overheidsinstanties, die handelt in het kader van haar zelfstandige economische of beroepsmatige activiteit, ook wanneer deze activiteit door slechts één persoon wordt uitgeoefend” (art. 2, punt 3)

In een arrest van 14 november 2024 (ECLI:EU:C:2024:959) antwoordt het Hof van Justitie op een prejuciciële vraag van een Portugese rechter of een natuurlijke persoon die gewoonlijk als zelfstandige tegen vergoeding het beroep van actrice uitoefent, maar die niet beschikt over een eigen bedrijfsruimte, personeel, gereedschap of uitrusting die verband houden met haar beroepsactiviteit, onder dat begrip „onderneming” valt.

Het Hof beantwoordt dit positief: een natuurlijke persoon die gewoonlijk als zelfstandige tegen vergoeding het beroep van actrice uitoefent, maar die niet beschikt over een eigen bedrijfsruimte, personeel, gereedschap of uitrusting die verband houden met haar beroepsactiviteit, valt onder het begrip „onderneming” in de zin van de Richtlijn Betalingsachterstand Handelstransacties.

Bij een natuurlijke persoon voegt is er geen organisatievereiste die bij de natuurlijke persoon iets toevoegt aan het vereiste dat de transactie kadert in een zelfstandige beroepsmatige activiteit. Rechtsoverweging 29: “Dit vereiste impliceert dat die persoon die activiteit gestructureerd en duurzaam uitoefent, zodat het bij die activiteit niet slechts dient te gaan om één geïsoleerde verrichting, en dat de betrokken transactie wordt gesloten in het kader van die activiteit (zie in die zin arrest van 15 december 2016, Nemec, C‑256/15, EU:C:2016:954, punt 34).”

* * *

Artikel 2, 2 van de Belgische Wet Betalingsachterstand Handelstracties neemt de definitie uit de richtlijn over. Het arrest Agenciart zal daar weinig veranderen. Een organisatievereiste zoals gesuggereerd door de verwijzende rechter is bij mijn weten in België nooit voorgesteld.

* * *

Waar het arrest wel olie op een reeds laaiend brandende afvalcontainer zal gooien is bij de interpretatie van het toepassingsgebied van het formele ondernemingsbegrip van art. I.1,1° WER.

Continue reading “Ongeorganiseerde gedachten over het zgn. organisatie-vereiste n.a.v. HvJ 14 november 2024 (Agenciart)”

Last call: debat over de Shell-case maandag e.k. (19u, online, gratis)

Voeg u bij de reeds meer dan 200 deelnemers aan de toeliching bij en het debat over de  uitspraak  aan 12 november 2024  het Gerechtshof Den Haag in beroep in de “zaak” Shell. Inschrijven kan tot en met zondag 17 november.

Een organisatie van Corporate Finance Lab en het Belgische Centrum voor Vennootschapsrecht met:

  • Mr. Arie Van Hoe (Janson)
  • Professor Harm-Jan de Kluiver (Universiteit van Amsterdam en Radboud Universiteit Nijmegen)
  • Professor Hans De Wulf (UGent);
  • Professor (en voormalig minister van Justitie) Koen Geens (KU Leuven);
  • Mr. Stefanie François (Stibbe);
  • Dr. Pieter Gillaerts (Quinz & KU Leuven).

Wanneer? 18 november 2024, 19u (voorzien einde: 20.30 u)

Hoe? Digitaal, via Teams. Inschrijven kan via deze link. Kort voor 18 november 2024 ontvangt u dan een uitnodiging met link om het debat te kunnen volgen. Inschrijven kan tot en met 17 november 2024.

Kost? Deelname aan het debat is gratis.

Wat als… de vereffenaar zijn taak naar behoren had vervuld?

Cass. 30 september 2024 (C.23.0457.N)

Het Hof van Cassatie verduidelijkt de bewijslast bij aansprakelijkheid van de vereffenaar voor vergeten schulden in een arrest van 30 september 2024 (C.23.0457.N)

De aansprakelijkheid van de vereffenaar als remedie voor vergeten schuldeisers

Krachtens artikel 2:106 WVV (voorheen art. 192 W.Venn.) is de vereffenaar zowel de vennootschap als jegens haar schuldeisers aansprakelijk voor de fouten begaan in de uitvoering van zijn opdracht.

Een van de kerntaken van de vereffenaar bestaat erin de schulden naar rang te betalen met het gerealiseerde vennootschapsactief. Een van de fouten die een vereffenaar kan begaan is het vergeten een schuldeiser van de vennootschap in vereffening te betalen. Bij een batige vereffening neemt dan de liquidatieuitkering voor de aandeelhouders proportioneel toe, bij een deficitaire vereffening neemt het beschikbaar actief voor de overige schuldeisers proportioneel toe. De vergeten schuldeiser blijft met lege handen achter.

De vergeten schuldeiser heeft echter enkele remedies ter beschikking. De aansprakelijkheid van de vereffenaar is er één van, op basis waarvan de schuldeiser de vereffenaar kan aanspreken tot vergoeding van de geleden schade die volgt uit de fout van de vereffenaar.

Continue reading “Wat als… de vereffenaar zijn taak naar behoren had vervuld?”

Europese richtlijn betreffende meervoudig stemrecht voor genoteerde vennootschappen gepubliceerd

Een post door gastblogger Carl Clottens

‘De Belgische wetgever zal wellicht diverse bepalingen moeten aanpassen , zoals de procedure voor de wijziging van soortrechten, het wettelijk voorkeurrecht en de procedure voor de uitgifte van aandelen aan welbepaalde personen. Ook de verhouding met het loyauteitsstemrecht zal moeten worden bekeken.’

Richtlijn 2024/2810 van het Europees Parlement en de Raad van 23 oktober 2024 betreffende structuren met aandelen met meervoudig stemrecht in ondernemingen die om de toelating tot de handel van hun aandelen op een multilaterale handelsfaciliteit verzoeken (hierna de ‘MVS-richtlijn’), werd vandaag gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=OJ:L_202402810). De richtlijn treedt in werking op 4 december 2024 en dient te worden omgezet tegen 4 december 2026.

De MVS-richtlijn maakt deel uit van de zgn. EU Listing Act, een geheel van maatregelen om de Europese kapitaalmarktunie verder te ontwikkelen[1]. De Listing Act brengt onder meer ook belangrijke wijzigingen (versoepelingen) aan in de marktmisbruikverordening (‘MAR’) en de prospectusverordening[2].

De MVS-richtlijn is tot nu toe enigszins onderbelicht in de nieuwsbrieven die over de Listing Act verschenen zijn. In een notendop houdt deze richtlijn het volgende in[3]:

Continue reading “Europese richtlijn betreffende meervoudig stemrecht voor genoteerde vennootschappen gepubliceerd”

De ‘corporate interest’-test bij zekerheden: bij welke organisaties?

VZW, stichting, VOF, maatschap

Bij vennootschappen dient een persoonlijke of zakelijke zekerheid die wordt gesteld zonder een marktconforme vergoeding verantwoordbaar zijn vanuit het eigen belang van die rechtspersoon.

Daarmee heeft de rechtspersoon een grens aan het beheer van het vermogen die een natuurlijke persoon niet heeft (al zijn er bij natuurlijke personen ook wel een reeks aanvechtingsmogelijkheden voor verarmende handelingen). Dat is de ‘prijs’ die betaald moet worden om te kunnen genieten van vermogenssplitsing (beperkte aansprakelijk en afgescheiden vermogen).

Continue reading “De ‘corporate interest’-test bij zekerheden: bij welke organisaties?”

De zaak Shell: een eerste (collectieve) analyse

18 november 2024 |19u | online

Vandaag heeft het gerechtshof Den Haag in beroep uitspraak gedaan in de “zaak” Shell. Het Hof heeft hierbij de uitspraak in eerste aanleg vernietigd.[1] Aan Shell kan geen individuele reductieverplichting van CO2-emissies worden opgelegd. Een cassatieberoep bij de Hoge Raad staat in de sterren geschreven.

Ook deze uitspraak zal de wereld rondgaan, en opnieuw tot sterk uiteenlopende reacties leiden, op de grens tussen recht, economie en politiek. De Belgische jurist, en bij uitbreiding, de Belgische burger, kan hier niet blind voor blijven. Klimaatrechtspraak in één land krijgt immers snel navolging in andere landen.[2] De vraag rijst dan ook onmiddellijk welke lessen getrokken kunnen worden uit dit arrest.  

Samen met het Belgisch Centrum voor Vennootschapsrecht organiseert Corporate Finance Lab een eerste analyse van het Shell-arrest. Dit gebeurt op collectieve wijze, om de “wisdom of the crowd” zo goed mogelijk te vatten.

Eerst zal Arie Van Hoe (Janson) beknopt toelichten wat het  gerechtshof Den Haag (niet) heeft beslist.

Vervolgens bespreken een aantal specialisten diverse elementen van het arrest die hen bijzonder opvallen. Staan nu reeds te popelen om hun inzichten te delen:

  • Professor Harm-Jan de Kluiver (Universiteit van Amsterdam en Radboud Universiteit Nijmegen)
  • Professor Hans De Wulf (UGent);
  • Professor (en voormalig minister van Justitie) Koen Geens (KU Leuven);
  • Mr. Stefanie François (Stibbe);
  • Dr. Pieter Gillaerts (Quinz & KU Leuven).

Bij deze bespreking zal, waar relevant, de link worden gemaakt met actuele ontwikkelingen op Europees en nationaal vlak.

En vervolgens is het aan u om te reageren op wat u hebt gehoord dan wel bijkomende inzichten toe te voegen.

Praktisch

Voor wie? Advocaten, bedrijfsjuristen, magistraten, politici, vertegenwoordigers van ondernemingen, journalisten, … En studenten, vooral studenten, aangezien zij de stem van de toekomst zijn.

Wanneer? 18 november 2024 |19u (voorzien einde: 20.30 u)

Hoe? Digitaal, via Teams. Inschrijven kan via deze link. Kort voor 18 november 2024 ontvangt u dan een uitnodiging met link om het debat te kunnen volgen. Inschrijven kan tot en met 17 november 2024.

Kost? Deelname aan het debat is gratis.

[1] Voor een omstandige bespreking van het vonnis in eerste aanleg, J. Bouckaert en S. François, “Actieve rol voor de rechter bij het bepalen van het (ondernemings)beleid? Noot onder het Shell-vonnis van 26 mei 2021” in A. Van Hoe en G. Croisant (ed.), Recht en duurzaamheid, Larcier, 2022, 3-60.

[2] Denk maar aan de klimaatzaak tegen de Belgische overheid, waarvoor de eisende partijen duidelijk de mosterd waren gaan halen boven de Moerdijk.

Ondernemen vanuit het buitenland na een strafrechtelijk bestuursverbod

Een post door gastbloggers
Ana Laura Claes (ULiège) en Andreo Gooris (KU Leuven)

Kunnen ondernemers met een bestuursverbod, opgelegd door een Belgische strafrechter, zomaar hun ondernemingsactiviteiten verder zetten vanuit een buitenlandse vennootschap? Deze belangrijke vraag staat centraal in deze blogpost. Het hof van beroep van Gent besloot immers, met een autonome strafrechtelijke interpretatie van wat een ‘vestiging’ is, dat ook sporadische activiteiten van een buitenlandse vennootschap op Belgisch grondgebied tot een schending van het bestuursverbod kunnen leiden (Gent 27 juni 2022, 2017/NT/1106). Die schending is op zichzelf een nieuw misdrijf.

Continue reading “Ondernemen vanuit het buitenland na een strafrechtelijk bestuursverbod”

Omzetting CSRD: belangrijke amendementen

Op 24 oktober 2024 werd het wetsontwerp houdende de omzetting van de CSRD-richtlijn ingediend.

Deze week werden een aantal belangrijke amendementen ingediend (en aangenomen). Met de amendementen beogen de indieners van de amendementen de “administratieve lasten voor Belgische kmo’s te verlichten”.

Volgende amendementen springen in het oog.

In het voorgestelde artikel 3:6/4, paragraaf 2 aanvullen met het volgende lid:
“Aan de vennootschappen en entiteiten die niet onderworpen zijn aan de verplichting van het openbaar maken van duurzaamheidsinformatie maar wel deel uitmaken van de waardeketen als bedoeld in het eerste lid, mag er niet meer informatie worden gevraagd dan wat vereist is in het licht van de Europese standaarden van duurzaamheidsrapportage voor kleine en middelgrote ondernemingen en wat redelijkerwijs verlangd kan worden van vennootschappen en entiteiten die leveranciers of klanten zijn in de waardeketen.”

In het voorgestelde artikel 3:75/2, het vijfde lid vervangen als volgt:
“Het eisen van assurance van duurzaamheidsinformatie is verboden voor die informatie die wordt aangeleverd door vennootschappen als entiteiten binnen
de waardeketen van de vennootschappen en entiteiten bedoeld in artikel 3:6/1, maar die zelf niet onderworpen zijn aan de verplichtingen van het openbaar maken van duurzaamheidsinformatie.”

Ook dient gewezen te worden op volgend amendement.

In het voorgestelde artikel 3:75/4, § 3, het laatste lid vervangen als volgt:
“Is de commissaris belast met de opdracht van assurance van duurzaamheidsinformatie, dan wordt het assuranceverslag door de commissaris ondertekend. Dit assuranceverslag is een afzonderlijk verslag van het verslag bedoeld in artikel 3:75 of kan worden opgenomen als een afzonderlijk onderdeel van dit verslag.”


Enkele oncomfortabele vennootschapsrechtelijke gedachten bij de ‘letter of comfort’

De LoC en het vennootschapsbelang

De ‘letter of comfort’ (‘LoC’) kwam eerder aanbod (afdwingbaar door wie en voor wat?). Daarbij zijn er ook enkele punten in het licht van de plicht om in het vennootschapsbelang te handelen. Deze punten krijgen soms misschien te weinig aandacht.

Continue reading “Enkele oncomfortabele vennootschapsrechtelijke gedachten bij de ‘letter of comfort’”

Is een een ‘letter of comfort’ afdwingbaar – en vooral voor wat?

Over het lot van de LoC bij faillissement van de gepatroneerde vennootschap

Een eerdere post keek naar de vraag of een Letter of comfort (‘LoC’) afdwingbaar is en door wie. Daar mee is nog niet gezegd: voor wat? Bij elke LoC zal men in concreto moeten nagaan of en waartoe de emittent zich heeft willen verbinden. Ik zie drie types van verklaringen:

(a) Een louter informatieve verklaring waarbij de emittent niet ‘garandeert’ dat de gepatroneerde vennootschap haar verbintenissen zal nakomen.

Bv. de emittent verklaart op de hoogte te zijn van het bestaan van de kredietovereenkomst tussen de begunstigde en de (dochter)vennootschap.

Bv. de emittent verklaart aan de koper van aandelen dat het verkopende gepatroneerde private equity fonds het recht heeft uitkeringen aan haar investeerders terug te claimen als dat nodig is om aansprakelijkheden uit de overdrachtsovereenkomst na te komen.

Een informatieve verklaring mag niet zomaar worden weggezet als niet-verbindend. Indien de verklaring verkeerd is kan dit leiden tot aansprakelijkheid t.a.v. wie erop is afgegaan (E. Dirix, “Gentlemen’s agreements”, RW 1985-86, 2146, nr. 39). Het is niet moeilijk in te beelden hoe dit in bepaalde gevallen kan leiden tot een aansprakelijkheid die gelijk is aan de ‘verzekerde hoofdschuld’ en nog wat.

Continue reading “Is een een ‘letter of comfort’ afdwingbaar – en vooral voor wat?”

Is een een ‘letter of comfort’ afdwingbaar – en vooral door wie?

Over het belang van het onderscheid tussen gerichte of ongerichte LoC’s

Letters of comfort (LoC) of patronaatsverklaringen worden vooral geassocieerd met vennootschapsgroepen. De moedervennootschap (emittent) verklaart iets aan de medecontractant van de gepatroneerde dochtervennootschap (begunstigde) met als doel het verhogen van de kredietwaardigheid van de dochtervennootschap (gerichte verklaring). Dit gebeurt vaak in het kader van een kredietovereenkomst, maar kan ook bij andere overeenkomsten – elke overeenkomst is immers in de kiem een kredietovereenkomst (bv. in een share purchase agreement heeft de verkoper een potentieel grote aansprakelijkheid t.a.v. de koper). Deze gerichte verklaring gebeurt meestal op verzoek van de begunstigde (die al dan niet in de verklaring wordt geïdentificeerd).

In andere gevallen is de verklaring niet geadresseerd aan specifieke begunstigden (ongerichte verklaring). Dan is ze doorgaans afgeleverd op vraag van het bestuursorgaan van de gepatroneerde vennootschap. Dat gebeurt vaak op verzoek van de commissaris van de dochtervennootschap die twijfels heeft bij haar continuïteit (L. Leber, De patronaatsverklaring, Deventer, Wolters Kluwer, 2017, 23).

Niet zelden is de keuze voor het instrument van de LoC een onmogelijke poging om juridische kool en geit te sparen.

Continue reading “Is een een ‘letter of comfort’ afdwingbaar – en vooral door wie?”

Er staat nog steeds een fout(je) in boek XX WER

Mr. Vincent Verlaeckt over het provisioneel ereloon van de curator

Enige tijd geleden heb ik op deze blog – in verschillende etappes – bericht over enkele foutjes in boek XX.WER.  Er werd op verschillende plaatsen in boek XX verwezen naar verkeerde wetsartikelen.

Dit heeft o.a. geleid tot wijziging van artikel XX.106 WER bij “Wet om justitie menselijker, sneller en straffer te maken“ van 28 november 2021 en tot wijziging van artikel XX.229 WER bij “Wet tot omzetting van Richtlijn 2019/1023” van 7 juni 2023.

Bij het avondlijk doorbladeren van boek XX.WER is mijn oog thans gevallen op art. XX.20 § 5 WER.

Op basis van artikel XX.20 § 5 WER kan een curator tussentijds verzoeken een provisioneel ereloon toe te kennen in afwachting van de sluiting van het faillissement.

Continue reading “Er staat nog steeds een fout(je) in boek XX WER”

Meer dan een derde, niet gelijk aan één – de “vergeten” hoofdelijk aansprakelijke vennoot

Gastblogger meester Joost van Riel over een onopgemerkte recente wijziging aan het WVV

Hoofdelijk aansprakelijke vennoten (hierna kort de “werkende vennoten”) van een VOF, CommV of maatschap, fascineren vennootschapsjuristen al jaren.[i] Een recente wijziging van het WVV brengt hen opnieuw onder de aandacht.

Een juridische twee-eenheid

Het voorwerp van de fascinatie is de verhouding tussen enerzijds de rechtspositie van de vennootschap en anderzijds de rechtspositie van de vennoten.  

Zoals het WVV bevestigt, zijn werkende vennoten persoonlijk en hoofdelijk gehouden voor schulden van de vennootschap, of beter: tegenover de vennootschapsschuldeisers (artikel 4:14 en 4:26 WVV). Eerder dan een zekerheidsmechanisme, geven deze bepalingen uitdrukking aan de rechtstreekse gehoudenheid van de hoofdelijk aansprakelijke vennoten tegenover de vennootschapsschuldeisers.

Continue reading “Meer dan een derde, niet gelijk aan één – de “vergeten” hoofdelijk aansprakelijke vennoot”