Author: Joeri Vananroye

Professor of economic analysis of law (KU Leuven), attorney (Quinz)

Two lectures by Professor Steven L. Schwarcz (Duke) at KU Leuven – on financial innovation and on relative and absolute priority in reorganization

16 and 17 May

On May 16th and May 17th Prof. Steven Schwarcz will (virtually) give two lectures at KU Leuven (Belgium):

  • On May 16th from 2 to 4 pm (Belgian time) he will be a guest lecturer in the course of “European Banking and Investment Services Law”, currently taught by Prof. Filippo Annunziata, to give a lecture on “Regulating Financial Innovation: FinTech, Crypto-assets, DeFi, and Beyond”. You can join either online, or in room DV3 01.07 (where the online lecture will be streamed).
  • The day after, on May 17th from 9 to 11 am (Belgian time), he will be a guest lecturer in Prof. Joeri Vananroye’s class on Economic Analysis of Law, to speak about “Comparing relative priority under the EU Restructuring Directive with absolute priority under U.S. Chapter 11 as a default rule to achieve creditor consensus” (online only).

Prof. Steven L. Schwarcz is the Stanley A. Star Distinguished Professor of Law & Business at Duke University and Founding Director of Duke’s interdisciplinary Global Capital Markets Center (later renamed the Global Financial Markets Center). His areas of research and scholarship include insolvency and bankruptcy law, international finance, capital markets, systemic risk, corporate governance, and commercial law.

You are very welcome to take the opportunity to join those lecture. Please register here by May 15th.

Bestuurders na het wegvallen van de immuniteit van uitvoeringsagent: wat kan de rechtspersoon doen om zijn bestuurders te beschermen?

Als een bestuurder van een rechtspersoon een fout maakt in de uitvoering van een overeenkomst tussen die rechtspersoon en een derde, wordt die bestuurder vandaag beschermd door de immuniteit van de uitvoeringsagent.  Die bescherming valt weg na de inwerkingtreding van Boek 6 BW, waarbij we hiervoor hebben opmerkt dat dit niet betekent dat de bestuurder automatisch aansprakelijk wordt voor elke wanprestatie die hem materieel toerekenbaar is.

We hebben er daar ook op gewezen dat het aansprakelijkheidsrisico van bestuurders materieel wel degelijk uitbreidt: ze zullen in de toekomst buitencontractuele aansprakelijkheid riskeren voor gevallen waar ze nu intern niet aansprakelijk zijn.

Wat kan de rechtspersoon (en we veronderstellen dat de rechtspersoon gestuurd wordt door de bezorgde bestuurders) doen om het verhoogde aansprakelijkheidsrisico van bestuurders te beperken? We bekijken dit vanuit het exoneratie- en vrijwaringsverbod van art. 2:58 WVV.

Continue reading “Bestuurders na het wegvallen van de immuniteit van uitvoeringsagent: wat kan de rechtspersoon doen om zijn bestuurders te beschermen?”

Bestuurders en werknemers na het wegvallen van de immuniteit van uitvoeringsagent: de relativiteit van fouten

De wereld na Boek 6 BW

Als een bestuurder van een rechtspersoon een fout maakt in de uitvoering van een overeenkomst tussen die rechtspersoon en een derde, wordt die bestuurder vandaag beschermd door de immuniteit van de uitvoeringsagent. Zelfs als de bestuurder een onrechtmatige daad begaat in de uitvoering van die overeenkomst, kan de derde de bestuurder in de regel niet buitencontractueel aanspreken. De bestuurder kan contractueel eventueel wel bestuursaansprakelijkheid oplopen t.a.v. de rechtspersoon.

Uiteraard zal niet elke wanprestatie door de vennootschap een bestuursfout uitmaken, ook niet als de betrokken wanprestatie materieel aan de betrokken bestuurder kan worden toegerekend. De betrokken bestuurder kan immers de wanprestatie in het contract met de derde hebben gepleegd in het belang van de vennootschap.

Een civilist heeft het er misschien moeite mee dat een onrechtmatige daad niet per se als onrechtmatig in een contractuele verhouding geldt. Voor een commercialist lijkt het echter evident dat een bestuurder zijn taak goed vervult en toch onrechtmatige daden kan plegen. Meer zelfs: een bestuurder die geen onrechtmatige daden pleegt is wellicht zijn job niet goed aan het uitoefenen.

De bescherming van de immuniteit van de uitvoeringsagent zal na de inwerkingtreding van boek 6 BW wegvallen voor de bestuurder. Soms hoort men wel eens dat dit niet leidt tot een uitbreiding van aansprakelijkheid van uitvoeringsagenten, dat dit enkel leidt tot een uitbreiding van het aantal eisers dat deze aansprakelijkheid kan inroepen. Dat is niet correct.

Continue reading “Bestuurders en werknemers na het wegvallen van de immuniteit van uitvoeringsagent: de relativiteit van fouten”

Over naar familie(stichting)

Pistor, Balzac en Downton Abbey

Later deze week krijgt Professor Katharina Pistor een ere-doctoraat van de UAntwerpen “als erkenning voor haar baanbrekend werk op het gebied van recht, vermogensvorming en ongelijkheid”. Haar boek The Code of Capital. How Law Creates Wealth and Inequality zal ongetwijfeld een grote rol hebben gespeeld bij het toekennen van deze eer. U kent haar van de Heremans Lectures aan de KU Leuven in 2016 (waar een preview werd gegeven van de bevindingen van het boek) of de voorstelling van voornoemd boek kort na verschijnen op een panelgesprek van deze blog (zie hier voor de video).

Professor Pistor geeft privaatrecht de behandeling die de economische analyse van het recht traditioneel voorbehouden hield aan regulering. Het is geen ratio scripta, geen natuurlijke uitdrukking van efficiëntie (zoals een jonge Posner senior argumenteerde), maar het resultaat van beleidsmatige, zeg maar politieke, keuzes en aldus beïnvloed door ideologie en belangenbehartiging. Ze legt daarbij de nadruk op de rol van private juridische adviseurs:

“Capital, I argue in this book, is coded in law. Ordinary assets are just that -a plot of land, a promise to be paid in the future, the pooled resources from friends and family to set up a new business, or individual skills and know-how. Yet every one of these assets can be transformed into capital by cloaking it in the legal modules that were also used to code asset-backed securities and their derivatives, which were at the core of the rise of finance in recent decades. These legal modules, namely con-tract, property rights, collateral, trust, corporate, and bankruptcy law, can be used to give the holders of some assets a comparative advantage over others. For centuries, private attorneys have molded and adapted these legal modules to a changing roster of assets and have thereby enhanced their clients’ wealth. And states have supported the coding of capital by offering their coercive law powers to enforce the legal rights that have been bestowed on capital.” (The Code of Capital, p. x)

Dit problematiseert heel wat juridische regels, die meestal neutraal als louter technisch worden beschreven door de juridische literatuur, als zijnde privileges toegekend door het juridisch systeem:

“The legal code confers attributes that greatly enhance the prospects of some assets and their respective owners to amass wealth, relative to others an exorbitant privilege. Choosing the assets and grafting onto them the legal attributes of priority, durability, universality, and convertibility is tantamount to controlling the levers for the distribution of wealth in society.” (The Code of Capital, p. 19)

Eén van de elementen van de ‘code’ is durability. Wij kennen het als vermogensafscheiding, bescherming tegen liquidatie en onbeslagbaarheid. Als het juridisch systeem deze attributen toekent aan bepaalde assets worden ze geïsoleerd van schuldeisers, wat het uiteraard een belangrijke bron maakt van intergenerationele rijkdom (The Code of Capital, p. 14).

Denk aan de onroerende adellijke goederen uit het ancien régime die onder meer wegens de vermenging van private en publiekrechtelijke bevoegdheden niet konden worden uitgewonnen.  Deze feodale figuren werden afgeschaft in Frankrijk in de nacht van 4 augustus 1789, maar Napoleon komt er enkele jaren later weer op terug met de instelling van het majorat. Daarbij wordt een vermogen afgeschermd ten behoeve van de houder van een titel, waar het vermogen enkel aan de oudste mannelijke erfgenaam vererft en ook wordt afgeschermd van schuldeisers. Zie het erg lezenswaardige artikel van J. Van De Voorde, “À la plus grande gloire (juridique) de Napoléon Ier, Empereur des Français, de la part de ses plus fidèles sujets, les Belges : les majorats napoléoniens analysés du point de vue du droit des biens en raison de leur survie continuée en Belgique“, Revista internacional de derecho y ciencias sociales 2017, 29 e.v., dat onder meer duidelijk maakt dat er nog één majoraat in België bestaat, dat van de Hertog van Wellington in de buurt van Waterloo.

Balzac of vele andere meesterwerken van de 19de eeuw (bv. I Viceré (De Onderkoningen) van Federico di Roberto) zijn nauwelijks leesbaar zonder een notie van deze figuren. De ernstige lezer van Corporate Finance Lab kijkt uiteraard niet naar series op Netflix, maar ook de plot van Downton Abbey – een perfide maar heerlijk stukje tory propaganda – draait rond een entailed estate die enkel kan worden geërfd door de oudste mannelijke erfgenaam.

Wij hebben deze antieke figuren gelukkig niet meer. Nee, wij hebben estate planning.

Continue reading “Over naar familie(stichting)”

Twee vacatures voor doctoraatsonderzoek bij het Instituut voor Handels- en Insolventierecht (KU Leuven)

Graag wijzen we op de vacatures voor een assistent (6j) en een doctoraatsbursaal (4j) bij het Instituut voor Handels- en Insolventierecht. De positie geeft de mogelijkheid onderzoek te verrichten in het domein van het ondernemingsrecht in ruime zin, met een focus op het insolventierecht in ruime zin (uitwinning, zekerheden, faillissement, gerechtelijke reorganisatie), juridische aspecten van corporate finance en/of economische analyse van het recht. De hoofdtaak is een doctoraat te schrijven in dit domein onder mijn promotorschap. Daarnaast zijn er ook onderwijstaken.

We verwijzen ook graag naar de andere vacatures (ook voor deeltijdse praktijkassistenten) bij de Faculteit Rechtsgeleerdheid en Criminologische Wetenschappen van de KU Leuven.

Opgelet: vacaturetermijn loopt tot 8 april. Contacteer me gerust vooraf indien er interesse bestaat.

Joeri Vananroye

In Memoriam Professor Eric Dirix

Deze week nemen we afscheid van Professor Dirix die vrijdag overleed. De grote droefheid hierover gaat gepaard met een diepe dankbaarheid om wat hij heeft betekend. Naar aanleiding van zijn emeritaat schreef ik hierover in de bundel die hem werd aangeboden:

“Tijdens een campusinterview in mijn derde licentie merkte een hiring partner van een internationaal advocatenkantoor op dat ik één van de velen was met zekerheden- en executierecht bij mijn interesses. Dit werd omcirkeld op mijn CV; ernaast schreef hij: Dirix-effect.

Continue reading “In Memoriam Professor Eric Dirix”

Kamer neemt nieuw Strafwetboek aan

De Kamer nam vandaag (inter alia) Wetsontwerp tot invoering van boek I van het Strafwetboek aan. Deze wet treedt in werking twee jaar na de dag van debekendmaking van deze wet in het staatsblad.

De strafrechtelijke verantwoordelijkheid (tot nu art. 5 Sw.) wordt in het nieuwe wetboek geregeld in art. 18. Zoals bekend is het toerekeningsmechanisme in dit artikel ook buiten het strafrecht relevant (bv. voor toerekening van onrechtmatige daden of kennis). Met de gelijkstelling sinds 1999 van maatschappen (zonder rechtspersoonlijkheid) met rechtspersonen liep het strafrecht voor op ontwikkelingen in het vennootschapsrecht.

“Een rechtspersoon is strafrechtelijk verantwoordelijk voor de misdrijven die hetzij een intrinsiek verband hebben met de verwezenlijking van zijn voorwerp of de waarneming van zijn belangen, of die, zoals blijkt uit de concrete omstandigheden, voor zijn rekening zijn gepleegd.

Met rechtspersonen worden gelijkgesteld:
1° maatschappen;
2° vennootschappen in oprichting.

De strafrechtelijke verantwoordelijkheid van de rechtspersonen sluit die van de natuurlijke personen die daderszijn van dezelfde feiten of eraan hebben deelgenomen, niet uit.”

De verouderde terminologie voor vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid werd daarbij aangepast aan die van het actuele vennootschapsrecht.

Op de site van de minister van Justitie lezen we verder:

”Ook voor rechtspersonen gelden nieuwe regels in het nieuw Strafwetboek. Bij het opleggen van boetes wordt geen ingewikkeld systeem van omrekeningen meer gehanteerd. Dezelfde geldboetes opgenomen binnen de acht strafniveaus voor natuurlijke personen worden gehanteerd voor rechtspersonen. Geldboetes zijn in tegenstelling tot bij natuurlijke personen wel nog steeds als hoofdstraf van toepassing op rechtspersonen, maar naast deze geldboetes is er meer strafdifferentiatie mogelijk.
Naar analogie met de werkstraf voor natuurlijke personen, is ook voor rechtspersonen een dienstverleningsstraf voorzien. Dit gaat om een verplichting tot het verlenen van bepaalde diensten ten gunste van en als wederdienst voor de gemeenschap. Dit is bijvoorbeeld een verplichting om een bepaald gebied te saneren indien er sprake is van ernstige vervuiling. Eveneens is de probatiestraf toepasbaar op rechtspersonen en kan een onderneming dus voorwaarden moeten naleven. De rechter kan ook de sluiting van een inrichting of een verbod op bepaalde activiteiten opleggen.”

De kameel en het sleutelgat

Een reflectie over interpretatie en de temporele werking van boek 6 BW

De jurist die wordt geconfronteerd met een wetsbepaling met in een normale lezing onwenselijke gevolgen, heeft grosso modo twee opties. Of hij interpreteert eerder letterlijk, de ongewenste gevolgen van die interpretatie er op de koop bij nemend. Of hij interpreteert vrij, de tekst van de wet ombuigend of zelfs negerend om tot het gewenste resultaat te komen.

Wie letterlijk interpreteert gaat uit van de fictie dat de wetgever kan schrijven. De onwenselijke gevolgen betekenen dat de wetgever die ook effectief wilde.

Wie vrij interpreteert gaat uit van de fictie dat de wetgever rationeel is. En als de tekst tot onwenselijke gevolgen leidt, is dat enkel omdat de wetgever zich gebrekkig heeft uitgedrukt.

Als we bij wijze van grove veralgemening de Belgische privatist in één van deze, op zich reeds simpele, hokjes zouden moeten duwen, is dat ongetwijfeld dat van de vrij interpretatie en de vrije rechtsvinding. De interpretatie begint bij de tekst, maar met grote poëtische vrijheid wordt er betekenis aan gegeven die vaak van die tekst is losgeweekt. Lees maar er staat niet wat er staat, naar het woord van Martinus Nijhoff.

Hoe kan het anders?

Tot voor kort diende de Belgische privatist immers te werken met antieke teksten. Naarmate een norm zich verwijdert in de tijd van haar ontstaan, verzwakte de zwaartekracht die uitgaat van de tekst van die norm. Teksten geschreven uit de tijd van de diligence, dienden te worden toegepast in de tijd van chatgpt. Regels inzake het goederen- en verbintenissenrecht werden tot zeer recent nauwelijks gewijzigd sinds 1804. Dat werkt enkel indien interpretatoren kunnen gaan zweven.

De vetustiteit van teksten verantwoordt en vereist de zeer losse omgang ermee. ‘Elke daad van de mens’ uit art. 1382 BW werd toegepast op andere organisaties dan mensen. De aansprakelijkheid van ‘vader en moeder’ uit art. 1384 al 1. oud BW op ‘vader en vader’. De ‘dienstboden en aangestelden’ uit art. 1384 al. 2 oud BW op de CEO. En voor de bestuurders werd een toerekeningsmechanisme uitgevonden dat in geen enkele wet staat.

Bent u nog niet overtuigd dat de Belgische privatist aan vrije rechtsvinding doet (daar bestaat immers hardnekkkige ontkenning omtrent)? Doe de test. Blijf weg van codex en internet en schrijf op wat u denkt dat in art. 1382 BW staat en vergelijk dat dan met wat de tekst van het artikel zegt. Weinig juristen komen in de buurt, ook al is dit het sacrosancte artikel dat zogezegd iedereen kent.

Daarbij komt dat bij een formele wet de eerbied voor de tekst ervan zijn verantwoording vindt in het respect voor de democratische legitimiteit van die norm. Maar hoe zwaar weegt dit mee bij een BW dat werd opgedrongen door een Franse bezetter en gepromulgeerd door een zelfgekroonde keizer? Zeker, ook dan is er een zekere democratische legitimiteit doordat de opeenvolgende democratische wetgevers die tekst niet hebben herroepen of gewijzigd, maar bij een vermogensrecht waar de Belgische wetgever tot aan het tijdperk-Geens geen acht op sloeg, heeft dit de doctrine en rechtspraak terecht nooit tot grote terughoudendheid bewogen.

Dat is uiteraard anders voor recente normen. De tekst mag en moet om redenen van democratische legitimiteit zwaarder doorwegen. Naarmate de tekst jonger is, dringt een meer grammaticale lezing zich op. Het is een gebruikelijke evolutie dat na een codificatie een periode van tekstgetrouwe exegese volgt, om dan weer terug te keren tot vrijere rechtsvinding. Dat betekent niet dat recente wetgeving nooit vrij mag worden geïnterpreteerd: ook bij recente wetten kan de wetgever irrationeel zijn of slecht geschreven hebben, maar we mogen daar niet te snel van uitgaan.

* *
*

Dit brengt me bij boek 6 BW.

Continue reading “De kameel en het sleutelgat”

Alfabet-soep: over de doorwerking van excepties in de verhouding hoofdschuldenaar – uitvoeringsagent tegen de hoofdschuldeiser

Met vingerwijzingen over hoe zich contractueel in te dekken

A is contractuele hoofdschuldeiser, B zijn contractuele (hoofd)schuldenaar, C de uitvoeringsagent die op grond van een overeenkomst met B het contract tussen A en B uitvoert.

Het ‘oude’ recht is bekend: op grond van de immuniteit van de uitvoeringsagent heeft A geen buitencontractuele vordering tegen C voor fouten gemaakt bij de uitvoering van de overeenkomst.

Het ‘nieuwe’ recht (art. 6.3 BW) is ook bekend: A kan wel een buitencontractuele vordering hebben op C (als diens fout minstens een schending is van de algemene zorgvuldigheidsnorm). C kan echter de verweermiddelen inroepen die B zou kunnen inroepen indien hij contractueel wordt aangesproken door A. C kan ook de verweermiddelen inroepen die hij zou kunnen inroepen als hij contractueel wordt aangesproken door B. (We laten hier, eenvoudigheidshalve, de uitzonderingen op de basisregels buiten beschouwing).

Over de omvang van die laatste doorwerking van verweermiddelen uit de verhouding B-C naar A bestaat discussie.

Continue reading “Alfabet-soep: over de doorwerking van excepties in de verhouding hoofdschuldenaar – uitvoeringsagent tegen de hoofdschuldeiser”

Collectieve verhaalprocedures: rechtseconomische inzichten

Dirk Heremans en Michiel Verhulst in Valkuilen in Recht en Economie (die Keure, 2024)

Marktfalingen bij ‘small claims’: nood aan collectieve actie

Bij kleine schadegevallen, de zgn. small claims, is de schade van elke individuele eiser te gering om hem aan te zetten tot het instellen van een (kostelijk) geding. De totale maatschappelijke kost kan weliswaar aanzienlijk zijn aangezien potentiële schadeverwekkers dan onvoldoende afgeschrikt worden bij het stellen van hun schadelijke gedragingen. Dit doet zich typisch voor bij inbreuken op het consumentenrecht en het mededingingsrecht (zowel voor schade geleden door consumenten als kleinere bedrijven).

Privaatrechtelijke handhavingsacties blijven uit wanneer bij small claims de individuele schadevergoedingen niet opwegen tegen de proceskosten. Een suboptimale handhaving van het recht is dan het gevolg van de zgn. ‘rationele apathie’ t.a.v. rechtsgedingen. Die apathie doet zich voor wanneer de investeringen in een rechtsgeding, o.a. ten gevolge van advocatenkosten, te hoog ingeschat worden t.a.v. de mogelijke verwachte opbrengst. Gebrek aan informatie werkt verdere risico-aversie m.b.t. verlies t.o.v. rechtsgedingen in de hand. Het leidt ook tot ‘vrijbuitersgedrag’ waarbij schadelijders eerst opportunistisch de kat uit de boom kijken om dan mee te surfen op de procedures van anderen. Wanneer dan iedereen zo redeneert heeft dit tot gevolg dat niemand het initiatief neemt tot een rechtsgeding(Faure, M. & Visscher, L., “Mass Damages in the Netherlands”, in Don’t Take it seriously. Essays in Law and economics, 389-410. Cambridge: Intersentia, 2018).

Continue reading “Collectieve verhaalprocedures: rechtseconomische inzichten”

Governance van huwelijk en kloostervereniging vergeleken met de vennootschap

Valkuilen in Recht en Economie (die Keure, 2024)

‘Marital governance‘

Een cruciale sleutel voor de verschillende juridische normering van het maximum aantal leden in een huwelijk, een vennootschap en een kloostervereniging ligt in de verschillende problemen die meerhoofdigheid stelt voor besluitvorming in deze organisaties.

In een organisatie zoals het huwelijk met twee deelgenoten en zonder bestuursorgaan, zijn er drie grote governance-opties (als we de optie van een extern bestuurder buiten beschouwing laten): (i) deelgenoten kunnen enkel gezamenlijk beslissen (d.w.z. elke deelgenoot heeft een vetorecht); (ii) elke deelgenoot kan alleen beslissen (concurrentiële bevoegdheid) en (iii) één echtgenoot kan alleen beslissen (exclusieve bevoegdheid).

Het actuele huwelijksrecht maakt vooral gebruik van een mengeling van de tweede en de eerste optie: concurrentieel bestuur en gezamenlijk bestuur.

Historisch gezien is nochtans de derde optie van exclusief bestuur de meest voorkomende vorm van marital governance: één managing spouse die exclusief bestuursbevoegd is. Vóór de wijzigingen van 1958 en 1976 werd het huwelijk(svermogen) exclusief bestuurd door één (de mannelijke) echtgenoot (‘hoofd van de echtvereniging’), met nauwelijks governance rechten voor de andere (vrouwelijke) echtgenote die door het huwelijk onbekwaam werd. Deze hervormingen kwamen er overigens niet zonder grote weerstand, vanuit het idee dat een schip met twee kapiteins onbestuurbaar is (Rutsaert, J. “La destruction de la famille par la loi”, JT 1958, 69 e.v.).

Continue reading “Governance van huwelijk en kloostervereniging vergeleken met de vennootschap”

Rechtseconomie: weg van het juridisch positivism zonder te vervallen in economisch positivisme

Valkuilen in Recht en Economie (die Keure, 2024)

Het is geen verrassing dat “law & economics” eerder van de grond kwam en met meer enthousiasme werd ontvangen in common law landen. Continentale juristen zien hun systeem traditioneel als een geometrisch georganiseerde, gesloten verzameling normen. In een dergelijk zelfbeeld is het gemakkelijk om waanideeën te koesteren van zelf-voorzienende academische grootsheid en om weerstand te bieden aan de oprukkende claims van een economische analyse van het recht. Het recht kende overigens ook een positivistische periode waarin juristen ervan uitgingen dat oplossingen meer geometrisch konden worden afgeleid uit regels (statuten of precedenten). Juristen geloofden ook – of geloven misschien nog steeds? – in een gesloten formeel systeem dat zou leiden tot een correct antwoord, ongeachte de vooroordelen of waarden van de besluitvormers.

Moderne juridische auteurs daarentegen hebben overtuigend beargumenteerd dat het recht misschien wel een formeel systeem is, maar geen gesloten systeem (W. Van Gerven, Het beleid van de rechter, Story-Scientia, 1973). Regels spreken elkaar tegen zonder dat er altijd een metaregel is die het conflict oplost; regels moeten worden geïnterpreteerd en interpretatieve regels geven geen definitief antwoord; een reeks feiten kan vaak onder tegenstrijdige regels vallen. Vanwege deze intrinsieke onbepaaldheid van het rechtssysteem is de rol van het menselijk oordeel, vertrouwend op niet-juridische factoren, van het grootste belang. Rechters, en bij uitbreiding alle juristen die regels toepassen, nemen beleidsbeslissingen. In zo’n zelfbeeld zal er ten eerste minder weerstand zijn tegen het idee dat de deugdelijkheid van de uitkomst wordt bepaald door niet-juridische overwegingen. Dit creëert een openheid voor economische analyse. Economische analyse biedt dan de belofte dat het de ongesystematiseerde iurisprudentia meer kan rationaliseren.

Waar gaat het dan mis met recht en economie? Waar het te ver gaat en normatieve pretenties heeft over wat de wet zou moeten zijn, beperkt tot een criterium van efficiëntie als enige doelstelling. Deze benadering vervreemdt juristen, brengt ideologische vooroordelen met zich mee onder het mom van wetenschap en is naïef sciëntisme dat de menselijke oordeelsvorming in het hart van beleidsvorming negeert. Met andere woorden: de economische analyse van het recht gaat fout waar het definitieve antwoorden presenteert met het aura van wetenschap. Beleidsbeslissing horen geïnformeerd te zijn door wetenschap, maar worden er zelden door bepaald.

Continue reading “Rechtseconomie: weg van het juridisch positivism zonder te vervallen in economisch positivisme”

Uitnodiging boekvoorstelling ~ ‘Valkuilen in Recht & Economie’

Provinciehuis Leuven, 21 feb 2024

De nieuwe publicatie bij die Keure Valkuilen in Recht en Economie. Een Interdisciplinaire Governance Uitdaging (eds.: Dirk Heremans & Joeri Vananroye) omvat een selectie van korte essays gericht naar de niet-specialist met interesse in de interdisciplinaire inzichten uit de rechtseconomie met de klemtoon op “governance” (in ondernemingen, de politieke wereld en bij de rechtsbedeling).

Op 21 februari 2024 (16u, Leuven, Provinciehuis) is er een voorstelling van dit boek waarvoor u hier kan inschrijven. Het boek kan u hier bestellen.

  • 15.30 – 16.00 u.: Onthaal van de deelnemers
  • 16.00 – 16.30 u.: Inleiding door Dirk Heremans en Joeri Vananroye
  • 16.30 – 17.10 u.: Gesprek: Corporate Governance: Waarheen ? met Koen Geens en Cynthia Van Hulle
  • 17.10 – 18.00 u.: netwerkmoment

Deze bundel omvat een staalkaart omvat van veertig jaar Leuvense bijdragen op het raakvlak van recht en economie, sinds in 1990 de eerste colleges in “Economic Analysis of Law” van start gingen met Dirk Heremans:

Continue reading “Uitnodiging boekvoorstelling ~ ‘Valkuilen in Recht & Economie’”

Een toekomstige afschaffing van de immuniteit van de uitvoeringsagent riskeert ook bestaande overeenkomsten te impacteren

De trouwe lezer van dit forum heeft mogelijks reeds gehoord dat de afschaffing van de immuniteit van de uitvoeringsagent nakende is (zie hier). De praktische impact hiervan is groot aangezien in het economisch verkeer zo wat elke overeenkomst door een lange reeks uitvoeringsagenten (bestuurders, werknemers, derden, …) wordt uitgevoerd.

Over boek 6 moet nog door de plenaire Kamer worden gestemd. Bij goedkeuring en afkondiging door de Koning, treden de regels – en dus ook de afschaffing van de immuniteit van de uitvoeringsagent – in werking de eerste dag van de zesde maand na die waarin ze is bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad. In deze post wil ik er aan herinneren dat een voorzichtige contractant reeds nú deze afschaffing moet anticiperen. De afschaffing van de immuniteit riskeert immers een impact te hebben op overeenkomsten die werden afgesloten vóór boek 6 inwerking zal zijn getreden.

Continue reading “Een toekomstige afschaffing van de immuniteit van de uitvoeringsagent riskeert ook bestaande overeenkomsten te impacteren”

De werknemer: een onderbelicht slachtoffer van de afschaffing van de immuniteit van de uitvoeringsagent

De duizendste blogpost op Corporate Finance Lab

Het ziet er dus naar uit dat er een politieke meerderheid (misschien zelfs consensus) bestaat omtrent de afschaffing van de immuniteit van de uitvoeringsagent. Zie de post van Roodhooft van gisteren. In kort komt de tekst goedgekeurd in de Commissie Justitie hier op neer:

  • De immuniteit van de uitvoeringsagent wordt afgeschaft: de hoofdschuldeiser kan dus de uitvoeringsagent van zijn hoofdschuldenaar aanspreken indien die een onrechtmatige daad begaat in de uitvoering van de hoofdovereenkomst;
  • De uitvoeringsagent kan de excepties inroepen uit de verhouding tussen hoofdschuldeiser en hoofdschuldenaar (zoals in het initiële wetsvoorstel);
  • De uitvoeringsagent kan ook de excepties inroepen uit zijn verhouding met de hoofdschuldenaar (anders dan in het initiële voorstel);
  • Er is geen sprake meer van een rechtstreeks vordering (wat ergens onderweg een amendement was van de indieners van het initiële voorstel).

Deze post – overigens de duizendste post op Corporate Finance Lab – wil wijzen op een tot nu onderbelicht slachtoffer van de afschaffing van de immuniteit van de uitvoeringsagent: werknemers.

Continue reading “De werknemer: een onderbelicht slachtoffer van de afschaffing van de immuniteit van de uitvoeringsagent”